Trong bài viết này, ông Edouard Podolak, Chuyên gia Tư vấn Cấp cao ngành công nghiệp, sẽ giải thích cách các công cụ kỹ thuật số và quản lý tài sản mạnh mẽ có thể giúp các nhà vận hành thắng thầu và điều hành mạng lưới hiệu quả như thế nào.

Hỏi: Liên minh Châu Âu (EU) đang gắn kết mục tiêu số hóa với tự do hóa giao thông công cộng. Hai yếu tố này liên quan mật thiết với nhau như thế nào, thưa ông?

Edouard Podolak: Khắp châu Âu, ngày càng nhiều tuyến đường và hợp đồng vận hành được đưa ra đấu thầu cạnh tranh. Những nhà vận hành sở hữu năng lực kỹ thuật số mạnh mẽ thường chiếm ưu thế. Lý do là họ nắm rõ chi phí và các ràng buộc, có kế hoạch khả thi về phương tiện (rolling stock), quy trình bảo trì và nhân sự đã được kiểm chứng, cùng một nền tảng kỹ thuật số cốt lõi để đảm bảo sự đúng giờ, thông tin khách hàng và báo cáo minh bạch. Nhờ đó, họ có thể cam kết các chỉ số hiệu suất (KPI) vững chắc với mức trợ cấp thấp hơn mà vẫn đảm bảo kết quả.

Sau khi thắng thầu, chính “xương sống” kỹ thuật số này sẽ thúc đẩy thành công và lợi nhuận. Nó cho phép kiểm soát trực tiếp tàu và xe buýt, bảo vệ doanh thu, đồng thời chuẩn hóa các báo cáo về an toàn, khả năng tiếp cận và khí thải. Nhờ vậy, các cuộc kiểm toán trở thành công việc thường nhật chứ không phải là sự xáo trộn.

Thực tế hiện nay cho thấy, các vụ tiếp quản dự án thường diễn ra trong thời gian rất ngắn. Điều này đòi hỏi các năng lực cốt lõi phải được triển khai trong vài tháng, thay vì vài năm. Do đó, cần có các công cụ có khả năng mở rộng, tương thích cao và đã được kiểm chứng. Ví dụ, chúng phải có khả năng tập trung hóa các hoạt động bảo trì trong khi vẫn giải quyết được sự khác biệt đặc thù giữa tàu điện (tram), tàu hỏa và xe buýt.

Hỏi: Ông có thể đưa ra một ví dụ thực tế về việc một nhà vận hành sẵn sàng tiếp quản hệ thống chỉ trong vài tuần thay vì hàng tháng trời?

Edouard Podolak: Transdev là một ví dụ điển hình cho chiến lược này.

Tháng 2/2024, sau khi nhà vận hành trước đó gặp khó khăn tài chính, Transdev đã được trao quyền vận hành một mạng lưới đường sắt lớn tại Thụy Điển. Transdev bắt đầu vận hành vào tháng 6/2024 và chính thức tiếp quản công tác bảo trì vào ngày 7/12/2024 – nghĩa là chỉ mất 10 tháng từ khi trúng thầu đến khi vận hành toàn diện! Là một phần của quá trình chuyển đổi, Transdev đã tiếp nhận 700 nhân viên từ đơn vị cũ để đảm bảo tính liên tục và chuyên môn trong cung cấp dịch vụ.

Họ đã làm điều đó như thế nào? Họ tận dụng nền tảng quản lý tài sản hàng đầu của Hexagon là HxGN EAM, triển khai dưới dạng SaaS (Phần mềm dịch vụ), nằm trong khung quy chuẩn chung của tập đoàn. Cùng với Hexagon và đối tác Midport, họ đã thực hiện đánh giá giá trị doanh nghiệp để xác định các lỗ hổng về độ trưởng thành trong vận hành và thiết lập các ưu tiên. Điều này cho phép triển khai linh hoạt (agile rollout), cung cấp nhanh chóng đầy đủ các tính năng cần thiết, đồng thời vẫn giữ được sự linh hoạt cho việc mở rộng trong tương lai và đảm bảo quá trình chuyển đổi liền mạch cho 12 triệu hành khách mỗi năm.

Hỏi: Tại sao lại đặt quản lý tài sản làm trọng tâm?

Edouard Podolak: Sức mạnh của một nền tảng như HxGN EAM nằm ở chỗ nó được xây dựng chuyên biệt cho ngành giao thông vận tải và hệ sinh thái mà nó vận hành – tối ưu hơn nhiều so với hệ thống ERP thông thường của doanh nghiệp.

Điều này có nghĩa là nó có thể quản lý nhiều khía cạnh ảnh hưởng đến tính sẵn sàng, an toàn và chi phí. Trong ví dụ tôi vừa nêu, HxGN EAM hỗ trợ cả hoạt động đường sắt và xe buýt, bao trùm từ bảo trì, mua sắm, quản lý kho, tài chính đến quản lý nhà cung cấp. Và nhờ khả năng tương thích mạnh mẽ, nó có thể tích hợp vào ERP cũng như hệ thống dữ liệu sự cố và bảo trì đoàn tàu dùng chung của Thụy Điển (hệ thống FORD).

Chúng tôi cũng nhận thấy quản lý tài sản đóng vai trò trung tâm trong việc thống nhất tuân thủ quy định và cải thiện hiệu suất.

Hỏi: Cụ thể là như thế nào?

Edouard Podolak: Hãy lấy ví dụ về TransN, đơn vị vận hành giao thông đa phương thức tại Neuchâtel, Thụy Sĩ. Công ty này đã sử dụng HxGN EAM để hợp nhất dữ liệu hiệu suất vào một hệ thống tập trung, thúc đẩy tiêu chuẩn hóa và loại bỏ dần các biểu mẫu giấy tờ hay bảng tính thủ công.

Kết quả là: Các yêu cầu pháp lý và tiêu chuẩn ISO 9001:2015 được đáp ứng đầy đủ, các danh sách kiểm tra (checklist) điện tử đã đơn giản hóa việc thực thi nhiệm vụ và hỗ trợ hoạt động hàng ngày hiệu quả, bền vững hơn. Việc bảo trì phòng ngừa giờ đây có thể được lên lịch chủ động dựa trên các chỉ số như số km đã đi và giờ hoạt động. Đồng thời, các chỉ số KPI như thời gian trung bình giữa các lần hỏng hóc (MTBF) và thời gian trung bình để sửa chữa (MTTR), cùng với tính sẵn sàng của phương tiện, mang lại độ chính xác cao hơn cho các quyết định quản lý.

Hỏi: Nói về sự tuân thủ, chỉ thị an ninh mạng NIS2 sẽ thay đổi điều gì đối với các nhà vận hành giao thông vào năm 2026?

Edouard Podolak: NIS2 đưa an ninh mạng trở thành trách nhiệm cấp hội đồng quản trị. Nó mang đến quy định quản lý rủi ro chặt chẽ hơn, báo cáo sự cố nhanh hơn và giám sát nhà cung cấp rộng hơn trên cả mảng Công nghệ thông tin (IT) và Công nghệ vận hành (OT). NIS2 đặc biệt quan trọng đối với ngành giao thông vận tải, bao gồm hệ thống bán vé, hệ thống depot (nhà ga/bến bãi), giao diện tín hiệu và mạng lưới trên tàu.

Thách thức nằm ở chỗ mức độ hiển thị (visibility) giữa hai môi trường IT và OT thường rất khác nhau. Ví dụ, năm 2023, Cơ quan An ninh mạng Châu Âu (ENISA) phát hiện ra rằng cứ 4 công ty vận tải thì có 3 công ty không có vai trò chuyên trách về an ninh mạng OT, và cứ 2 công ty thì có 1 công ty không có ngân sách dành riêng cho việc này.

Đó là lúc việc kết hợp EAM với một nền tảng an ninh mạng OT tạo ra sự khác biệt, bằng cách tập hợp danh mục tài sản cùng với các phiên bản phần mềm, nhật ký thay đổi và mức độ tiếp xúc với nhà cung cấp, đồng thời đưa ra hướng dẫn rõ ràng về các lỗ hổng và bản vá lỗi. Các nhà vận hành vẫn cần phòng thủ nhiều lớp, phân đoạn mạng và giám sát, nhưng giải pháp này giúp đơn giản hóa đáng kể việc kiểm kê, phát hiện các thay đổi cấu hình trái phép và khôi phục các hệ thống vận hành then chốt – những yếu tố cốt lõi của NIS2.

Hỏi: Người ta thường nói thành bại của bất kỳ sáng kiến chuyển đổi số nào cũng nằm ở yếu tố con người. Ông đánh giá thế nào về điều này?

Edouard Podolak: Đúng vậy: Con người quyết định liệu sự thay đổi kỹ thuật số có bền vững hay không. Trong các vụ tiếp quản, các công ty phải đối mặt thêm thách thức là tiếp nhận một lượng lớn nhân sự trong thời gian ngắn.

Mấu chốt là phải tận dụng kiến thức của họ và để người lao động tham gia vào quá trình thiết kế quy trình kinh doanh. Trong quá trình triển khai, một cách tiếp cận mang lại hiệu quả cao là thành lập một nhóm công tác về năng lực bảo trì xuất sắc (maintenance excellence working group) để thúc đẩy cải tiến liên tục.

Chúng tôi cũng thấy rằng nhân viên vận hành và bảo trì luôn cởi mở với thay đổi nếu nó mang lại giá trị thực sự so với phần mềm cũ.

Một nền tảng như HxGN EAM có thể nâng cao kiến thức và khả năng thích ứng của người lao động bằng các công cụ IoT và AI, cộng với các tính năng kỹ thuật số như nhập liệu bằng giọng nói, giúp cải thiện an toàn và mức độ hài lòng trong công việc. Ví dụ, đầu năm nay, chúng tôi đã ra mắt HxGN Alix, trợ lý AI tích hợp trong EAM và cặp song sinh kỹ thuật số (digital twins) với trọng tâm cao độ về bảo mật và độ chính xác. Đó chính là nơi chúng tôi nhìn thấy tương lai.

Về tác giả: Ông Edouard Podolak là Chuyên gia Tư vấn Cấp cao tại bộ phận Asset Lifecycle Intelligence của Hexagon, chuyên về các giải pháp kỹ thuật số cho bảo trì và vận hành công nghiệp, bao gồm Quản lý Tài sản Doanh nghiệp (EAM) và Quản lý Hiệu suất Tài sản (APM). Ông đã từng làm việc với các tổ chức hàng đầu trong các lĩnh vực tiện ích, giao thông công cộng, xây dựng và sản xuất.

Nguồn : https://www.globalrailwayreview.com/article/233177/rail-taking-over-networks-not-risks/