Mô hình Thông tin Công trình (BIM) đã khẳng định vị thế trên toàn cầu là một trong những công nghệ và quy trình có sức ảnh hưởng lớn nhất đối với ngành xây dựng. Hiện nay, nhiều lĩnh vực đã áp dụng BIM triệt để vào hệ thống vận hành, hoặc ít nhất cũng xác định đây là ưu tiên hàng đầu cần triển khai sớm. BIM không còn là một lựa chọn “có thì tốt” mà đã trở thành tiêu chuẩn vận hành của toàn ngành. Dù nhiều công nghệ khác cũng mong muốn đạt được sự phổ biến như BIM, nhưng do những đặc thù về loại hình công việc và quy trình, tốc độ áp dụng vẫn có sự chênh lệch. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về sự mở rộng của phương pháp luận BIM, cũng như cách nó thúc đẩy một số ngành phát triển nhưng lại gây trở ngại cho những ngành khác.

Sự lan tỏa mạnh mẽ của BIM

BIM đã thâm nhập vào nhiều lĩnh vực hơn so với kỳ vọng ban đầu. Khởi nguồn dành cho kiến trúc, BIM nhanh chóng được công nhận không chỉ là một công nghệ đơn thuần, mà còn là một quy trình làm việc toàn diện. Nó tiến hóa từ một danh từ (mô hình) dần trở thành một động từ (quy trình thực hiện). Ý tưởng này đã được chuyển đổi hiệu quả sang các chuyên ngành khác như kỹ thuật dân dụng, và thậm chí tiến xa hơn giai đoạn thiết kế để đi sâu vào quá trình thi công. Với sự phổ biến trong ngành AEC (Kiến trúc – Kỹ thuật – Xây dựng), BIM đã nhận được sự ủng hộ từ các chủ đầu tư, thậm chí họ còn đưa ra các quy định bắt buộc bàn giao sản phẩm theo định dạng BIM.

BIM lan tỏa thành công nhờ mang lại lợi nhuận đầu tư (ROI) hữu hình trong giai đoạn thiết kế, thi công và suốt vòng đời vận hành tài sản. Dù bắt đầu từ khối AEC, các phương pháp làm việc tương tự đã nảy sinh và hòa trộn qua nhiều lĩnh vực khác như tổng thầu EPC và chủ sở hữu, trở nên cực kỳ phổ biến trong các doanh nghiệp công nghiệp.

Tuy nhiên, bên cạnh việc giúp ngành xây dựng thoát khỏi hình ảnh “lạc hậu về công nghệ”, BIM lại vô tình được coi như một “liều thuốc vạn năng” cho mọi vấn đề. Mặc dù tiềm năng của BIM là rất lớn, nhưng nó vẫn có những giới hạn nhất định. Hiện nay, BIM đã len lỏi vào mọi ngóc ngách, từ xây dựng dân dụng, nhà ở, y tế cho đến dầu khí, năng lượng và hóa chất.

Thực tế về sự khác biệt giữa các ngành

Một điểm mà bất kỳ ai trong ngành xây dựng cũng đồng tình chính là tính đặc thù trong vận hành của mỗi lĩnh vực. Với sự đa dạng của các ngành con, BIM thường bị lầm tưởng là một giải pháp “cào bằng” có thể mang lại thành công tương tự cho tất cả. Nhiều chủ đầu tư trong mảng công nghiệp khi bắt đầu hành trình BIM đã được chào mời các giải pháp vốn chỉ dành cho xây dựng dân dụng. Nhiều năm sau, họ mới nhận ra rằng những giải pháp đó không thể đưa dự án đi đến đích. Một số khác phải chấp nhận tháo dỡ hệ thống, tận dụng những gì còn dùng được và phải đánh giá lại toàn bộ để tìm kiếm một giải pháp thực sự hoàn chỉnh.

Sự biến đổi của BIM trong từng phân khúc

Điểm mà BIM truyền thống thường thất thế trước các khách hàng công nghiệp chính là khả năng tích hợp các phương pháp và quy trình đặc thù của nhà máy. Một phần nguyên nhân đến từ sự khác biệt về nhu cầu của chủ sở hữu:

Công trình dân dụng: Tập trung tối đa vào kiến trúc mặt ngoài, kết cấu và hệ thống cơ điện (MEP) để phục vụ sự tiện nghi của con người bên trong.
Cơ sở công nghiệp: Ưu tiên thì ngược lại. Mặt ngoài nhà máy thường chỉ là lớp vỏ cơ bản với chiều cao thấp. Thay vào đó, trọng tâm nằm ở quy trình sản xuất, máy móc thiết bị và các dây chuyền vận hành bên trong công trình.

Nói cách khác, một bên tập trung vào không gian sống của con người, một bên tập trung vào hiệu suất sản xuất hàng loạt.

Hướng tới một “Dải phổ BIM” (BIM Spectrum)

Gần đây, xu hướng đưa các giải pháp BIM dân dụng vào mảng công nghiệp với những lời hứa hẹn “bao phủ mọi nhu cầu” đã khiến nhiều chủ đầu tư rơi vào tình cảnh dở dang giữa chừng. Một phần mềm không chỉ gắn mác “BIM” là có thể đáp ứng được mọi loại công trình. Với sự phát triển nhanh chóng, BIM cần được nhìn nhận như một “Dải phổ” (Spectrum) – nơi các giải pháp khác nhau sẽ phục vụ các ngành hàng khác nhau. Khái niệm này giúp khách hàng hiểu rõ giải pháp BIM nào là thực sự phù hợp với họ.

Đây chính là thế mạnh của Hexagon. Chúng tôi đã cung cấp các giải pháp BIM công nghiệp chuyên biệt cho những không gian phức tạp này trong suốt nhiều thập kỷ. Ngành công nghiệp đòi hỏi những công cụ và năng lực chuyên sâu để thiết kế kỹ thuật chi tiết cho các dự án quy mô lớn. Hexagon cung cấp giải pháp cho cả những siêu dự án lẫn các dự án nhỏ linh hoạt và mọi phân khúc ở giữa.

Về tác giả: Tony Sabat là Quản lý Chương trình Toàn cầu cho các giải pháp Thiết kế Thông minh của Hexagon. Ông chuyên về các công nghệ và quy trình đổi mới sáng tạo, từng làm việc với nhiều tổ chức lớn từ công nghiệp đến ô tô để xây dựng chiến lược triển khai công nghệ mới như: mô hình hóa dữ liệu thực tế (Reality Modeling), xây dựng ảo (Virtual Construction) và bản sao số (Digital Twin).

Nguồn https://exploreali.hexagon.com/whats-new-in-smart-design-schematics/the-bim-spectrum