Phát hiện biến động hệ thống ao đầm và hồ tại Hà Nội bằng công nghệ viễn thám và Change Detection

Công nghệ Viễn thám và phát hiện biến động (Change Detection) là một giải pháp quan trọng trong việc phát hiện và đo lường sự thay đổi về mặt không gian của các đối tượng tại một khu vực cụ thể giữa hai hoặc nhiều khoảng thời gian. Đối với công tác quản lý quy hoạch và phát triển đô thị, việc phát hiện và theo dõi các biến động trong hệ thống ao đầm và hồ tại Hà Nội rất cần thiết.

Công cụ Change Detection sử dụng ảnh viễn thám (được chụp từ trên không bằng UAV/UAS, máy bay hoặc vệ tinh) để so sánh các khu vực được chụp vào các thời điểm khác nhau. Tại Hà Nội, việc tính toán Modified Normalized Difference Water Index (MNDWI) cho dữ liệu ảnh vệ tinh Landsat và Sentinel có thể giải đoán phân lớp bề mặt nước và ước tính diện tích biến động qua từng thời kỳ khác nhau. Theo kết quả phân tích ảnh viễn thám sơ bộ trong vòng 7 năm từ 2015 đến 2022, khu vực nội thành Hà Nội đã mất khoảng 180.3 ha diện tích bề mặt nước (chỉ tính tới các hệ thống ao đầm và hồ).

Các ảnh vệ tinh độ phân giải cao từ Maxar Technologies cũng cho phép cơ quan quản lý và người dân theo dõi và giám sát những biến động xảy ra ở quy mô nhỏ hơn, ví dụ như ở cấp phường xã, thị trấn và quận huyện. Qua phân tích ảnh viễn thám, kết quả ban đầu cho thấy diện tích mặt nước của Đầm Bông tại năm 2021 đã mất đi khoảng 2.21 ha, lên tới 92% so với thời điểm năm 2002.

Việc sử dụng công cụ phát hiện biến động có tính ứng dụng cao trong công tác quản lý quy hoạch và phát triển đô thị, tuy nhiên, các kết quả phân tích cần được xem xét và đánh giá thực địa thêm. Hy vọng sẽ có nhiều nghiên cứu tiếp tục đóng góp vào việc xây dựng và hoàn thiện mô hình này trong tương lai.

Tác giả: Hồ Mạnh Nhật Trường, Hoàng Tích Phúc