Vai trò và Trách nhiệm của Điều phối viên BIM (BIM Coordinator) trong Ngành Xây dựng

Giới thiệu về Vai trò của Điều phối viên BIM

Lĩnh vực Kiến trúc, Kỹ thuật và Xây dựng (AEC) đang trải qua một quá trình chuyển đổi quan trọng, với Mô hình Thông tin Công trình (BIM – Building Information Modeling) là yếu tố trung tâm. BIM không chỉ là một công cụ vẽ 3D mà là một quy trình làm việc cộng tác, một phương pháp quản lý thông tin số hóa xuyên suốt vòng đời của một công trình, từ giai đoạn lên ý tưởng, thiết kế, thi công cho đến quản lý vận hành và bảo trì. BIM được xem là một xu hướng phát triển tất yếu và là một tiêu chuẩn quan trọng trong ngành xây dựng hiện đại, giúp tối ưu hóa chi phí, rút ngắn tiến độ và nâng cao chất lượng công trình.  

Sự phát triển của quy trình BIM đã tạo ra các vai trò chuyên môn mới, đòi hỏi những bộ kỹ năng khác biệt so với phương pháp làm việc truyền thống. Trong đó, vai trò Điều phối viên BIM (BIM Coordinator) là một vị trí trung tâm, không thể thiếu trong các dự án BIM. Họ đóng vai trò kết nối thông tin giữa các kiến trúc sư, kỹ sư kết cấu, kỹ sư cơ điện (MEP), nhà thầu, và chủ đầu tư.  

Vai trò của một BIM Coordinator không chỉ giới hạn ở việc quản lý mô hình kỹ thuật số. Họ là người điều phối sự hợp tác, quản lý luồng thông tin và quy trình kỹ thuật số để mang lại kết quả thực tế cho dự án. Công việc của họ có tác động trực tiếp đến hiệu quả tài chính, tiến độ thi công và chất lượng cuối cùng của công trình. Sự xuất hiện của vai trò này là kết quả của sự phức tạp ngày càng tăng trong các dự án xây dựng và sự phân mảnh trong giao tiếp giữa các bên. Các dự án truyền thống thường đối mặt với tình trạng thông tin rời rạc và các bản vẽ 2D không đồng bộ, dẫn đến sai sót, xung đột tại công trường và chi phí làm lại tốn kém. BIM ra đời để giải quyết vấn đề này bằng cách tạo ra một nguồn thông tin tập trung, duy nhất. Tuy nhiên, việc quản lý nguồn thông tin này, với sự tham gia của nhiều bộ môn sử dụng các phần mềm khác nhau, lại tạo ra một thách thức mới về sự phối hợp và quản lý luồng dữ liệu. Chính để giải quyết thách thức này, vai trò BIM Coordinator đã được hình thành. Họ không chỉ sử dụng BIM, mà còn quản lý quy trình BIM để đảm bảo dòng chảy thông tin thông suốt, đảm bảo mô hình số được áp dụng hiệu quả vào dự án. Báo cáo này sẽ phân tích vai trò, trách nhiệm, các quy trình cốt lõi và bối cảnh nghề nghiệp của BIM Coordinator, đặc biệt trong bối cảnh ngành xây dựng Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi số.  

Chương 1: Phân định Vai trò trong Hệ thống Nhân sự BIM

1.1. Phân biệt các Chức danh: BIM Manager, BIM Coordinator và BIM Modeller

Để hiểu rõ vai trò của một BIM Coordinator, cần đặt họ trong một hệ sinh thái nhân sự BIM hoàn chỉnh. Trong một tổ chức áp dụng BIM chuyên nghiệp, ba chức danh cốt lõi thường được phân định rõ ràng là BIM Manager, BIM Coordinator, và BIM Modeller. Sự nhầm lẫn giữa các vai trò này có thể dẫn đến việc phân công trách nhiệm không hiệu quả và làm giảm giá trị mà BIM mang lại.  

• BIM Manager (Quản lý BIM): Đây là vị trí chiến lược, chịu trách nhiệm ở cấp độ toàn công ty hoặc cho một chương trình dự án lớn. BIM Manager tập trung vào các khía cạnh chiến lược. Nhiệm vụ của họ bao gồm việc thiết lập các mục tiêu và chiến lược áp dụng BIM cho tổ chức, xây dựng các tiêu chuẩn, quy trình làm việc (BIM workflows), và quản lý quá trình thực hiện BIM tổng thể. Họ là người đưa ra các bản hướng dẫn thực thi BIM (BIM Guide), quản lý thư viện và các tiêu chuẩn chung, đồng thời có thể tham mưu trực tiếp cho ban lãnh đạo về các quyết định đầu tư công nghệ và phát triển nhân lực BIM.  
• BIM Coordinator (Điều phối viên BIM): Đây là vị trí chiến thuật, chịu trách nhiệm ở cấp độ dự án cụ thể. BIM Coordinator là người thực thi chiến lược do BIM Manager đề ra. Họ tập trung vào các khía cạnh chiến thuật ở cấp độ dự án. Công việc hàng ngày của họ là quản lý, điều phối và đảm bảo chất lượng của các mô hình thông tin trong dự án. Họ là người chủ trì các cuộc họp phối hợp BIM, kiểm soát và giải quyết các xung đột giữa các bộ môn, quản lý việc trao đổi dữ liệu và đóng vai trò là đầu mối liên lạc chính về các vấn đề kỹ thuật BIM cho tất cả các bên liên quan trong dự án.  
• BIM Modeller (Họa viên BIM): Đây là vị trí thực thi, là người trực tiếp tạo ra dữ liệu BIM. Nhiệm vụ chính của BIM Modeller là dựng các mô hình 3D chi tiết cho từng bộ môn chuyên ngành như kiến trúc, kết cấu, cơ điện nước (MEP), và hạ tầng. Họ cũng chịu trách nhiệm tạo các bộ thư viện (families) cho dự án, triển khai các bản vẽ kỹ thuật 2D từ mô hình BIM, và cập nhật các thay đổi vào mô hình theo yêu cầu.  

Để làm rõ hơn sự khác biệt, bảng dưới đây sẽ so sánh ba vai trò này dựa trên các tiêu chí chính.

Bảng 1.1: Phân biệt vai trò: BIM Manager vs. BIM Coordinator vs. BIM Modeller

1.2. Sơ đồ Tương tác và Luồng công việc

Mối quan hệ giữa BIM Manager, BIM Coordinator và BIM Modeller là một vòng lặp phản hồi (feedback loop) năng động và liên tục, trong đó BIM Coordinator đóng vai trò trung tâm. Sự thành công của quy trình BIM phụ thuộc rất nhiều vào sự tương tác hiệu quả và luồng thông tin thông suốt giữa ba vị trí này.

Luồng công việc điển hình bắt đầu từ cấp chiến lược. BIM Manager, dựa trên yêu cầu của chủ đầu tư (EIR – Employer’s Information Requirements) và chiến lược của công ty, sẽ xây dựng Kế hoạch Thực thi BIM (BEP) cho dự án. Bản kế hoạch này quy định các mục tiêu, tiêu chuẩn, quy trình, vai trò và trách nhiệm của tất cả các bên.  

BIM Coordinator tiếp nhận BEP và chịu trách nhiệm triển khai nó ở cấp độ dự án. Họ sẽ phổ biến các tiêu chuẩn và quy trình này đến các đội nhóm chuyên môn, bao gồm cả các BIM Modeller. Các BIM Modeller, dưới sự hướng dẫn và điều phối của BIM Coordinator, sẽ tiến hành dựng mô hình cho từng bộ môn của mình, đảm bảo tuân thủ các quy ước đã được đặt ra trong BEP.  

Công việc của BIM Coordinator trở nên then chốt ở giai đoạn tiếp theo. Họ sẽ tập hợp các mô hình riêng lẻ từ các BIM Modeller (và từ các nhà thầu phụ, đơn vị tư vấn khác) để tạo thành một mô hình tổng hợp (Federated Model). Sử dụng các công cụ chuyên dụng, họ tiến hành kiểm tra chất lượng mô hình, và quan trọng nhất là phát hiện các xung đột. Khi các vấn đề (xung đột, thiếu thông tin, sai tiêu chuẩn) được phát hiện, một vòng lặp phản hồi sẽ được kích hoạt. BIM Coordinator sẽ chủ trì các cuộc họp phối hợp, trình bày các vấn đề và điều phối việc giải quyết. Thông tin phản hồi sẽ được gửi lại cho các BIM Modeller để họ thực hiện các điều chỉnh cần thiết trên mô hình của mình.  

Đồng thời, các vấn đề mang tính hệ thống hoặc các xung đột lớn không thể giải quyết ở cấp độ kỹ thuật có thể được BIM Coordinator tổng hợp và báo cáo lên cho BIM Manager. Dựa trên những phản hồi từ thực tế dự án này, BIM Manager có thể đưa ra các quyết định điều chỉnh BEP, thay đổi quy trình hoặc thậm chí là can thiệp ở cấp độ hợp đồng để đảm bảo dự án đi đúng hướng. Vòng lặp này – từ Manager xuống Coordinator, tới Modeller, và ngược lại từ Modeller qua Coordinator lên Manager – đảm bảo rằng chất lượng mô hình được cải thiện liên tục và chiến lược BIM luôn bám sát với thực tế phức tạp của dự án. Trong quy trình này, BIM Coordinator là vị trí trung tâm, chịu trách nhiệm chuyển hóa chiến lược thành hành động và tổng hợp các vấn đề kỹ thuật thành thông tin quản lý.

Chương 2: Các Nhiệm vụ Cốt lõi của BIM Coordinator

Vai trò của BIM Coordinator là một vai trò đa diện, kết hợp giữa năng lực kỹ thuật, kỹ năng quản lý và khả năng giao tiếp. Các nhiệm vụ của họ có thể được nhóm thành ba lĩnh vực chính: Quản lý và Phối hợp Mô hình, Triển khai và Chuẩn hóa BIM, và Giao tiếp và Hợp tác. Một cách tiếp cận toàn diện hơn để hiểu vai trò này là thông qua khung năng lực EPIC (Educator, Planner, Innovator, Coordinator) được đề xuất bởi các chuyên gia trong ngành , cho thấy một BIM Coordinator thành công phải là người có tư duy hệ thống và khả năng đảm nhiệm nhiều vai trò cùng lúc.  

2.1. Quản lý và Phối hợp Mô hình (Model Management & Coordination)

Đây là nhóm nhiệm vụ trọng tâm và chiếm phần lớn thời gian của một BIM Coordinator. Nó liên quan trực tiếp đến việc quản lý tài sản số của dự án – chính là các mô hình thông tin.

• Duy trì mô hình BIM chính xác và cập nhật: BIM Coordinator chịu trách nhiệm đảm bảo rằng tất cả các mô hình BIM từ các bên liên quan (tư vấn thiết kế, nhà thầu, nhà cung cấp) luôn ở phiên bản mới nhất, chính xác và tuân thủ các tiêu chuẩn đã đề ra trong Kế hoạch Thực thi BIM (BEP). Họ phải kiểm tra các mô hình nhận được, đảm bảo chúng được đặt đúng hệ tọa độ, đúng cấu trúc và chứa đủ thông tin cần thiết trước khi tích hợp vào mô hình tổng hợp của dự án.  
• Phát hiện và giải quyết xung đột (Clash Detection): Đây là một trong những nhiệm vụ mang lại giá trị rõ rệt nhất của BIM. BIM Coordinator sử dụng các phần mềm chuyên dụng như Autodesk Navisworks hoặc Solibri để kết hợp các mô hình từ các bộ môn khác nhau (ví dụ: kiến trúc, kết cấu, MEP) và chạy các bài kiểm tra để phát hiện các va chạm vật lý (clash). Ví dụ, một bài kiểm tra có thể phát hiện ra một đường ống điều hòa không khí đang đi xuyên qua một dầm kết cấu chính. Sau khi phát hiện, Coordinator không chỉ đơn thuần tạo ra một báo cáo, mà còn phải điều phối quá trình giải quyết xung đột đó, đưa vấn đề ra các cuộc họp để các bên liên quan cùng thảo luận và tìm ra giải pháp tối ưu.  
• Chủ trì các cuộc họp phối hợp BIM: Các cuộc họp phối hợp (coordination meetings) là một phần không thể thiếu trong quy trình BIM, và BIM Coordinator chính là người chủ trì các cuộc họp này. Trong các buổi họp này, họ sẽ trình chiếu mô hình tổng hợp, trình bày các báo cáo xung đột, và điều phối các kỹ sư, kiến trúc sư từ các bộ môn khác nhau để cùng nhau rà soát, thảo luận và đưa ra quyết định giải quyết các vấn đề kỹ thuật. Hiệu quả của các cuộc họp này phụ thuộc rất nhiều vào khả năng chuẩn bị, trình bày và điều phối của BIM Coordinator.  
• Quản lý trao đổi và toàn vẹn dữ liệu: Một dự án BIM liên quan đến việc trao đổi một lượng lớn dữ liệu giữa nhiều bên. BIM Coordinator có nhiệm vụ quản lý quá trình trao đổi này [User Query]. Họ đảm bảo rằng các mô hình được xuất và nhập đúng định dạng (ví dụ như định dạng mở IFC để đảm bảo khả năng tương tác giữa các phần mềm khác nhau), dữ liệu không bị mất mát hoặc sai lệch trong quá trình chuyển đổi, và tất cả các bên đều đang làm việc trên cùng một nguồn dữ liệu đáng tin cậy, thường được lưu trữ trên một Môi trường Dữ liệu Chung (CDE).  

2.2. Triển khai và Chuẩn hóa BIM (BIM Implementation & Training)

Bên cạnh việc quản lý mô hình, BIM Coordinator còn đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập và duy trì các quy tắc cho quy trình BIM trong dự án.

• Xây dựng và thực thi Kế hoạch Thực thi BIM (BEP): BIM Coordinator phối hợp chặt chẽ với BIM Manager để tham gia vào việc xây dựng BEP cho dự án. Sau khi BEP được phê duyệt, họ là người chịu trách nhiệm chính trong việc triển khai, giám sát và đảm bảo tất cả các thành viên dự án, từ đội ngũ nội bộ đến các nhà thầu phụ, đều tuân thủ nghiêm ngặt các quy định trong bản kế hoạch này.  
• Đào tạo và hỗ trợ đội ngũ: Không phải tất cả các kiến trúc sư hay kỹ sư trong dự án đều là chuyên gia BIM. Do đó, BIM Coordinator đóng vai trò như một người đào tạo (Educator). Họ có trách nhiệm hướng dẫn, đào tạo và hỗ trợ các thành viên khác trong đội ngũ về cách sử dụng các công cụ phần mềm (như Revit, Navisworks), cách tuân thủ các quy trình làm việc BIM, và cách tương tác hiệu quả với mô hình chung. Sự hỗ trợ kịp thời của họ giúp nâng cao năng lực BIM chung của toàn đội và giảm thiểu các lỗi do thiếu hiểu biết.  
• Chuẩn hóa quy trình BIM: Để đảm bảo tính nhất quán và hiệu quả, BIM Coordinator phải thiết lập và duy trì các tiêu chuẩn BIM cho dự án [User Query]. Điều này bao gồm việc định hình các quy trình phối hợp, các tiêu chuẩn nội bộ, quy ước đặt tên tệp, cấu trúc thư mục trên CDE, các mẫu (templates) dự án, và đặc biệt là định nghĩa Mức độ Phát triển Thông tin (LOD – Level of Development) cho các cấu kiện ở từng giai đoạn của dự án.  

2.3. Giao tiếp và Hợp tác (Communication & Collaboration)

Bản chất của BIM là sự hợp tác, và BIM Coordinator là người thúc đẩy và điều phối sự hợp tác đó.

• Tạo kênh giao tiếp thông suốt: Họ là trung tâm thông tin của các vấn đề liên quan đến BIM trong dự án. Họ phải đảm bảo rằng các vấn đề kỹ thuật, các thay đổi trong mô hình, và các quyết định được đưa ra trong các cuộc họp phối hợp được truyền đạt một cách rõ ràng, kịp thời và chính xác đến tất cả các bên liên quan.  
• Thúc đẩy môi trường hợp tác: Một trong những lợi ích lớn nhất của BIM là khắc phục tình trạng thông tin bị phân mảnh, nơi mỗi bộ môn làm việc độc lập và chỉ trao đổi thông tin ở các mốc quan trọng. BIM Coordinator có nhiệm vụ thúc đẩy một văn hóa làm việc cởi mở và hợp tác hơn, khuyến khích các bên cùng làm việc, chia sẻ và phản hồi trên một mô hình chung, duy nhất.  
• Xử lý sự cố tích hợp mô hình: Khi kết hợp các mô hình từ nhiều nguồn, nhiều phần mềm khác nhau, các vấn đề kỹ thuật về tích hợp là không thể tránh khỏi. BIM Coordinator là người đầu tiên tiếp nhận và chịu trách nhiệm xử lý các sự cố này, từ việc tìm ra nguyên nhân gốc rễ đến việc phối hợp với các bên để khắc phục.  

Phân tích theo khung năng lực EPIC cho thấy một bức tranh toàn diện về vai trò này. Nhiệm vụ “Đào tạo và hỗ trợ” thể hiện vai trò  

Educator. Nhiệm vụ “Xây dựng BEP” và “Chuẩn hóa quy trình” chính là vai trò của Planner. Các nhiệm vụ “Quản lý mô hình”, “Phát hiện xung đột”, “Chủ trì cuộc họp” là hiện thân rõ nhất của vai trò Coordinator. Ngoài ra, một BIM Coordinator giỏi còn là một Innovator (Người đổi mới), người không ngừng tìm kiếm và áp dụng các công cụ mới (như các kịch bản Dynamo để tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại) và các công nghệ mới (như Digital Twins, VR/AR) để nâng cao hiệu quả công việc. Việc nhìn nhận vai trò BIM Coordinator qua lăng kính EPIC cho thấy đây là một vị trí đòi hỏi sự kết hợp giữa kỹ năng kỹ thuật, khả năng lập kế hoạch, năng lực đào tạo và tư duy đổi mới.  

Chương 3: Quy trình và Công nghệ làm việc của BIM Coordinator

Để thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ đa dạng của mình, BIM Coordinator phải làm chủ một bộ công cụ bao gồm cả các quy trình được chuẩn hóa và các công nghệ phần mềm chuyên dụng. Đây là những yếu tố nền tảng giúp họ biến các mô hình số thành giá trị thực tiễn cho dự án.

3.1. Phân tích Chuyên sâu Quy trình Phát hiện và Xử lý Xung đột (Clash Detection)

Quy trình phát hiện và xử lý xung đột là một trong những hoạt động mang lại lợi ích hữu hình và thuyết phục nhất của việc áp dụng BIM. Việc phát hiện sớm các vấn đề va chạm ngay từ giai đoạn thiết kế, khi chi phí cho việc thay đổi còn thấp, giúp giảm thiểu đáng kể các lỗi tốn kém, phải làm lại tại công trường, từ đó tiết kiệm chi phí và thời gian cho dự án.  

Các loại xung đột phổ biến: BIM Coordinator cần phải nhận diện và xử lý nhiều loại xung đột khác nhau, không chỉ giới hạn ở các va chạm vật lý:

• Hard Clash (Xung đột cứng): Đây là loại xung đột rõ ràng nhất, xảy ra khi hai hoặc nhiều đối tượng trong mô hình chiếm cùng một không gian vật lý. Ví dụ điển hình là một đường ống HVAC (hệ thống điều hòa không khí) đi xuyên qua một dầm kết cấu, hoặc một hệ thống ống cứu hỏa đâm vào tường.  
• Soft Clash / Clearance Clash (Xung đột mềm / Xung đột không gian bảo trì): Loại xung đột này tinh vi hơn, xảy ra khi một đối tượng vi phạm vào vùng không gian đệm cần thiết cho việc lắp đặt, vận hành, bảo trì hoặc tuân thủ các quy định an toàn của một đối tượng khác. Ví dụ, một tủ điện được đặt quá sát tường khiến cửa tủ không thể mở ra hoàn toàn để bảo trì, hoặc một thiết bị cơ khí không có đủ không gian xung quanh để lưu thông không khí theo yêu cầu của nhà sản xuất.  
• 4D / Workflow Clash (Xung đột tiến độ / Quy trình): Loại xung đột này liên quan đến yếu tố thời gian và trình tự công việc (BIM 4D). Nó xảy ra khi có sự mâu thuẫn trong kế hoạch thi công hoặc hậu cần. Ví dụ, lịch trình thi công cho thấy đội lắp đặt cửa sổ sẽ đến công trường trước khi các bức tường được xây xong, hoặc vật liệu cần thiết cho một công việc không được giao đến kịp thời điểm thi công.  

Quy trình xử lý xung đột điển hình: Một quy trình xử lý xung đột chuyên nghiệp do BIM Coordinator dẫn dắt thường bao gồm các bước sau:

1. Tổng hợp mô hình (Federated Model Creation): Bước đầu tiên là tập hợp các mô hình chuyên ngành riêng lẻ (Kiến trúc, Kết cấu, MEP, PCCC, v.v.) từ các đội thiết kế khác nhau vào một mô hình tổng hợp duy nhất. Mô hình này không hợp nhất dữ liệu mà chỉ liên kết các mô hình lại với nhau, giữ nguyên tính toàn vẹn của từng mô hình gốc.  
2. Thiết lập và Chạy kiểm tra (Test Setup & Execution): Sử dụng các phần mềm chuyên dụng như Autodesk Navisworks hoặc Solibri, BIM Coordinator sẽ thiết lập các quy tắc kiểm tra. Các quy tắc này xác định những bộ môn nào sẽ được kiểm tra với nhau (ví dụ: kiểm tra hệ thống ống MEP với mô hình kết cấu) và các dung sai cho phép (ví dụ: bỏ qua các va chạm nhỏ hơn 25mm). Sau đó, phần mềm sẽ tự động chạy và phát hiện hàng trăm, thậm chí hàng nghìn xung đột tiềm ẩn.  
3. Báo cáo và Phân loại (Reporting & Grouping): Kết quả kiểm tra là một danh sách dài các xung đột. Nhiệm vụ của Coordinator là xem xét, phân loại các xung đột này. Họ sẽ nhóm các xung đột có cùng bản chất (ví dụ: một đường ống dài va chạm với 10 dầm sẽ được nhóm thành một vấn đề duy nhất) và loại bỏ các xung đột không đáng kể hoặc được cho phép. Sau đó, một báo cáo xung đột (Clash Report) chi tiết sẽ được tạo ra, thường ở định dạng BCF (BIM Collaboration Format) để dễ dàng chia sẻ và theo dõi.  
4. Phân công và Theo dõi (Assignment & Tracking): Báo cáo xung đột sẽ được trình bày trong các cuộc họp phối hợp BIM. Tại đây, BIM Coordinator sẽ điều phối các bên liên quan để thảo luận và tìm ra giải pháp. Trách nhiệm giải quyết từng xung đột sẽ được phân công rõ ràng cho một cá nhân hoặc một bộ phận cụ thể, kèm theo thời hạn hoàn thành. Coordinator sẽ theo dõi chặt chẽ tiến độ xử lý các vấn đề này.  
5. Xác nhận và Đóng (Resolution & Closure): Sau khi các đội nhóm đã cập nhật mô hình của họ để giải quyết các xung đột được giao, BIM Coordinator sẽ chạy lại bài kiểm tra trên phiên bản mô hình mới nhất để xác nhận rằng các vấn đề đã được khắc phục hoàn toàn. Chỉ khi đó, các xung đột mới được đánh dấu là “Đã giải quyết” (Resolved) và đóng lại.

Quy trình này cho thấy vai trò của BIM Coordinator vượt xa việc chỉ sử dụng phần mềm. Phần mềm chỉ là công cụ để phát hiện vấn đề. Việc tìm ra giải pháp – ví dụ như quyết định di chuyển đường ống hay tạo một lỗ mở trên dầm – đòi hỏi sự thảo luận, đàm phán và đồng thuận giữa các kỹ sư từ các chuyên ngành khác nhau. BIM Coordinator chính là người điều phối (facilitator) cho cuộc thảo luận kỹ thuật phức tạp này, đảm bảo quyết định cuối cùng cân bằng được các yếu tố về kỹ thuật, chi phí, tiến độ và khả năng thi công. Do đó, kỹ năng giao tiếp, giải quyết vấn đề và đàm phán của họ là tối quan trọng.  

3.2. Xây dựng và Quản lý Kế hoạch Thực thi BIM (BEP)

Kế hoạch Thực thi BIM (BEP – BIM Execution Plan) là một tài liệu nền tảng, điều chỉnh việc tạo ra và quản lý mô hình BIM. BEP là một tài liệu sống động, xác định rõ ràng các mục tiêu, quy trình, tiêu chuẩn và trách nhiệm liên quan đến việc áp dụng BIM trong một dự án cụ thể, đảm bảo tất cả các bên liên quan đều có chung một cách hiểu và tuân thủ một quy trình làm việc thống nhất.  

Phân loại BEP: Trong thực tế, BEP thường được phát triển qua hai giai đoạn chính:

• Pre-contract BEP (BEP trước hợp đồng): Được các nhà thầu hoặc đơn vị tư vấn tiềm năng lập ra trong giai đoạn đấu thầu. Mục đích của tài liệu này là để phản hồi lại các Yêu cầu Thông tin của Chủ đầu tư (EIR – Employer’s Information Requirements) và để chứng minh năng lực, kinh nghiệm cũng như đề xuất phương án tiếp cận BIM của họ cho dự án. Nó thể hiện sự sẵn sàng và hiểu biết của nhà thầu về các yêu cầu của dự án.  
• Post-contract BEP (BEP sau hợp đồng): Sau khi hợp đồng được ký kết, nhà thầu được chọn sẽ phát triển BEP trước hợp đồng thành một bản kế hoạch chi tiết, chính thức và có tính ràng buộc. Tài liệu này sẽ được tất cả các bên trong dự án (bao gồm cả các nhà thầu phụ) thống nhất và tuân theo, trở thành kim chỉ nam cho mọi hoạt động liên quan đến BIM trong suốt vòng đời dự án.  

Một BEP toàn diện và hiệu quả phải bao gồm các thành phần cốt lõi sau:

Bảng 3.1: Các thành phần Cốt lõi của một Kế hoạch Thực thi BIM (BEP)

3.3. Các Phần mềm và Nền tảng Công nghệ

BIM Coordinator hoạt động trong một hệ sinh thái công nghệ đa dạng. Việc lựa chọn và sử dụng thành thạo các công cụ phù hợp là yếu tố quyết định đến hiệu suất công việc của họ.

• Phần mềm Dựng hình (Authoring Tools): Đây là các phần mềm được sử dụng để tạo ra các mô hình BIM gốc. Mặc dù BIM Coordinator không phải là người trực tiếp dựng mô hình hàng ngày, họ cần phải có kiến thức sâu về các phần mềm này để có thể kiểm tra, rà soát và hướng dẫn các Modeller. Các phần mềm phổ biến bao gồm:
  • Autodesk Revit: Là phần mềm phổ biến và thống trị nhất hiện nay trong ngành xây dựng, đặc biệt tại Việt Nam, với các phiên bản cho Kiến trúc, Kết cấu và MEP.  
  • ArchiCAD: Một đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ của Revit, đặc biệt được ưa chuộng trong lĩnh vực thiết kế kiến trúc.  
  • Tekla Structures: Được xem là tiêu chuẩn vàng cho việc mô hình hóa chi tiết kết cấu thép và bê tông cốt thép.  
• Phần mềm Phối hợp và Kiểm tra (Coordination/Clash Detection Tools): Đây là bộ công cụ chính của BIM Coordinator.
  • Autodesk Navisworks: Là công cụ hàng đầu để tổng hợp các mô hình từ nhiều định dạng khác nhau, thực hiện phát hiện xung đột, mô phỏng tiến độ 4D và phân tích mô hình.  
  • Solibri Model Checker: Một công cụ mạnh mẽ khác, không chỉ phát hiện xung đột hình học mà còn có khả năng kiểm tra mô hình dựa trên các bộ quy tắc logic, đảm bảo mô hình tuân thủ các tiêu chuẩn thiết kế và quy định xây dựng.  
• Môi trường Dữ liệu Chung (CDE – Common Data Environment): CDE là trung tâm của sự hợp tác trong một dự án BIM. Đây là một nền tảng trực tuyến (thường là trên nền tảng đám mây) đóng vai trò là nguồn thông tin duy nhất, tập trung cho toàn bộ dự án. Nó giúp quản lý, chia sẻ và kiểm soát việc truy cập vào tất cả các tài liệu và mô hình của dự án. BIM Coordinator là người quản trị chính của CDE ở cấp độ dự án. Các nền tảng CDE phổ biến bao gồm:
  • Autodesk Construction Cloud (trước đây là BIM 360): Một hệ sinh thái toàn diện cung cấp các module cho quản lý tài liệu, phối hợp thiết kế, quản lý thi công và bàn giao dự án.  
  • Trimble Connect: Một nền tảng CDE khác, có khả năng tích hợp mạnh mẽ với các phần mềm của Trimble và nhiều hệ thống khác.  

Bảng 3.2: Các phần mềm BIM Phổ biến và Chức năng Chính cho BIM Coordinator

Export to Sheets

3.4. Vai trò của Định dạng IFC trong OpenBIM

Trong một môi trường dự án ngày càng phức tạp với sự tham gia của nhiều đối tác, việc tất cả các bên đều sử dụng cùng một bộ phần mềm là điều không thực tế và hạn chế sự linh hoạt. Đây là lúc khái niệm OpenBIM và định dạng tệp IFC trở nên tối quan trọng.

Định nghĩa và Vai trò của IFC: IFC, viết tắt của Industry Foundation Classes, là một định dạng dữ liệu mở, trung lập và được tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO 16739). Nó được phát triển bởi buildingSMART International với mục tiêu duy nhất là cho phép trao đổi thông tin mô hình BIM một cách đáng tin cậy giữa các ứng dụng phần mềm khác nhau mà không làm mất mát hay sai lệch dữ liệu. Về bản chất, IFC hoạt động như một định dạng chung mà các phần mềm BIM khác nhau có thể đọc và hiểu.  

Vai trò của IFC là nền tảng cho triết lý OpenBIM – một cách tiếp cận hợp tác dựa trên các tiêu chuẩn mở. OpenBIM cho phép các kiến trúc sư, kỹ sư, và nhà thầu lựa chọn công cụ phần mềm tốt nhất cho chuyên môn của họ (ví dụ, kiến trúc sư có thể dùng ArchiCAD, kỹ sư kết cấu dùng Tekla, và kỹ sư MEP dùng Revit) và sau đó chia sẻ mô hình của họ dưới dạng tệp IFC để tích hợp và phối hợp.  

Tầm quan trọng đối với BIM Coordinator: Đối với một BIM Coordinator, việc nắm vững IFC không chỉ là một kỹ năng kỹ thuật mà còn là một năng lực chiến lược. Trong các dự án lớn, đặc biệt là các dự án có yếu tố quốc tế hoặc có nhiều nhà thầu phụ chuyên biệt, việc phải làm việc với các mô hình từ nhiều nền tảng phần mềm khác nhau là điều chắc chắn xảy ra. Nếu chỉ dựa vào các định dạng file độc quyền (proprietary formats) như  

.RVT của Revit hay .PLN của ArchiCAD, quá trình phối hợp sẽ trở nên cực kỳ khó khăn, thậm chí là bất khả thi.  

BIM Coordinator phải là người thiết lập các quy trình và tiêu chuẩn cho việc trao đổi dữ liệu bằng IFC. Họ cần hiểu rõ cách cấu hình các tùy chọn xuất file IFC từ các phần mềm khác nhau để đảm bảo dữ liệu hình học và phi hình học (các thuộc tính, thông số kỹ thuật) được chuyển giao một cách đầy đủ và chính xác. Khi nhận được các file IFC, họ phải biết cách kiểm tra và xác thực chúng trước khi đưa vào mô hình tổng hợp. Bất kỳ sự thiếu hụt hay sai lệch nào trong dữ liệu IFC đều có thể dẫn đến các quyết định sai lầm trong giai đoạn phối hợp và thi công.

Việc làm chủ quy trình làm việc OpenBIM dựa trên IFC mang lại lợi thế cạnh tranh lớn. Nó giúp chủ đầu tư và tổng thầu không bị “khóa chân” (vendor lock-in) vào một hệ sinh thái phần mềm duy nhất, cho phép họ linh hoạt lựa chọn các đối tác có năng lực chuyên môn tốt nhất mà không bị giới hạn bởi công cụ họ sử dụng. Đối với BIM Coordinator, đây là năng lực giúp họ quản lý rủi ro công nghệ và đảm bảo sự bền vững, linh hoạt cho dòng chảy thông tin của dự án.

Chương 4: BIM Coordinator trong Bối cảnh Việt Nam: Cơ hội và Thách thức

Vai trò của BIM Coordinator tại Việt Nam đang được định hình bởi những động lực và rào cản đặc thù. Một mặt, sự thúc đẩy mạnh mẽ từ chính sách của Chính phủ đang tạo ra một nhu cầu chưa từng có về nhân lực BIM. Mặt khác, ngành xây dựng trong nước vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức cố hữu trong quá trình chuyển đổi số.

4.1. Lộ trình Áp dụng BIM của Chính phủ và Tác động đến Nhu cầu Nhân lực

Trong những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã thể hiện một quyết tâm chính trị rõ ràng trong việc thúc đẩy áp dụng BIM như một giải pháp then chốt để hiện đại hóa ngành xây dựng và nâng cao hiệu quả đầu tư công. Đỉnh cao của các nỗ lực này là việc ban hành Quyết định số 258/QĐ-TTg vào ngày 17 tháng 3 năm 2023, phê duyệt “Lộ trình áp dụng Mô hình thông tin công trình (BIM) trong hoạt động xây dựng”.  

Quyết định này không chỉ mang tính khuyến khích mà đã thiết lập một khung pháp lý với các yêu cầu áp dụng bắt buộc theo từng giai đoạn, tạo ra một động lực mạnh mẽ cho thị trường. Lộ trình này đã chuyển đổi việc áp dụng BIM từ trạng thái “có thì tốt” (nice-to-have) sang “bắt buộc phải có” (must-have) đối với một phân khúc lớn và quan trọng của ngành xây dựng.

Bảng 4.1: Lộ trình Áp dụng BIM của Chính phủ Việt Nam (Tóm tắt Quyết định 258/QĐ-TTg)

Tác động của lộ trình này đến nghề nghiệp BIM Coordinator là vô cùng to lớn. Trước đây, nhu cầu về vị trí này chủ yếu đến từ các công ty có vốn đầu tư nước ngoài hoặc các doanh nghiệp tiên phong tự nguyện áp dụng BIM. Giờ đây, với yêu cầu bắt buộc từ Chính phủ, hàng loạt các tổng công ty, nhà thầu, đơn vị tư vấn tham gia vào các dự án đầu tư công đều phải khẩn trương xây dựng năng lực BIM.  

Năng lực này không chỉ đơn thuần là việc mua sắm phần mềm, mà cốt lõi nằm ở con người và quy trình. Để có thể thực hiện một dự án BIM theo đúng yêu cầu, doanh nghiệp cần có những cá nhân có khả năng quản lý và điều phối quy trình phức tạp này. BIM Coordinator, với vai trò là người nắm giữ cả quy trình và công cụ, trở thành nhân sự then chốt, là điều kiện tiên quyết để một công ty có thể đáp ứng yêu cầu của pháp luật và cạnh tranh thành công trong các gói thầu lớn. Điều này đã tạo ra nhu cầu lớn về nhân lực, biến BIM Coordinator trở thành một trong những vị trí có nhu cầu tuyển dụng cao trong ngành xây dựng Việt Nam hiện nay.  

4.2. Các Thách thức trong việc Triển khai BIM tại Việt Nam

Mặc dù có sự thúc đẩy mạnh mẽ từ chính sách, việc triển khai BIM tại Việt Nam vẫn vấp phải nhiều rào cản đáng kể. Thách thức lớn nhất không nằm ở bản thân công nghệ, mà ở bộ ba “Con người – Quy trình – Chính sách”. Việc nhận diện rõ các thách thức này là bước đầu tiên để xây dựng các giải pháp khắc phục hiệu quả.

• Chi phí đầu tư ban đầu cao: Việc triển khai BIM đòi hỏi một khoản đầu tư không nhỏ cho bản quyền phần mềm, nâng cấp hệ thống máy tính cấu hình cao, và đặc biệt là chi phí đào tạo nhân sự. Đối với nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, đây là một rào cản tài chính lớn.  
• Thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao: Đây được xem là thách thức gay gắt nhất. Thị trường lao động Việt Nam hiện đang thiếu hụt trầm trọng các chuyên gia BIM có kinh nghiệm thực chiến. Nhiều nhân sự hiện tại quen với quy trình làm việc 2D truyền thống và có tâm lý ngại thay đổi. Các chương trình đào tạo BIM trong các trường đại học, cao đẳng vẫn còn hạn chế, chưa theo kịp nhu cầu của thị trường, dẫn đến một khoảng trống lớn về kỹ năng.  
• Hành lang pháp lý và tiêu chuẩn chưa hoàn thiện: Mặc dù đã có lộ trình tổng thể, nhưng hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, định mức, đơn giá cho các công tác tư vấn và triển khai BIM vẫn đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện. Việc thiếu một khung pháp lý chi tiết và đồng bộ gây khó khăn cho các chủ đầu tư trong việc lập dự toán, tổ chức đấu thầu và nghiệm thu các sản phẩm BIM.  
• Vấn đề về quy trình và văn hóa hợp tác: Ngành xây dựng Việt Nam từ lâu đã quen với phương thức làm việc phân mảnh, nơi mỗi bộ môn hoạt động tương đối độc lập và giao tiếp thông qua các bộ bản vẽ ở các mốc cố định. BIM đòi hỏi một sự thay đổi căn bản trong văn hóa làm việc, hướng tới sự hợp tác chặt chẽ, chia sẻ thông tin liên tục và minh bạch. Việc thay đổi thói quen làm việc cố hữu này là một thách thức lớn về mặt tổ chức.  
• Tính tương thích và quản lý dữ liệu: Sự đa dạng của các phần mềm BIM trên thị trường dẫn đến những khó khăn trong việc đồng bộ và trao đổi dữ liệu giữa các bên nếu không có một quy trình quản lý chặt chẽ. Các vấn đề như quản lý phiên bản, bảo mật thông tin, và đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu khi chuyển đổi giữa các định dạng khác nhau là những thách thức kỹ thuật mà các dự án thường xuyên phải đối mặt.  

Để vượt qua những thách thức này, cần có một nỗ lực đồng bộ từ nhiều phía. Về phía Nhà nước, cần tiếp tục đẩy nhanh việc hoàn thiện hệ thống định mức, đơn giá và các hướng dẫn kỹ thuật chi tiết, đồng thời có các chính sách hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ và đào tạo. Về phía  

doanh nghiệp, cần nhận thức rằng áp dụng BIM là một cuộc đầu tư chiến lược dài hạn, không chỉ là chi phí. Doanh nghiệp cần xây dựng một lộ trình chuyển đổi rõ ràng, tập trung vào việc đào tạo con người và tái cấu trúc quy trình làm việc theo hướng cộng tác. Về phía  

các cơ sở đào tạo, cần cập nhật chương trình giảng dạy, liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp để đảm bảo sinh viên ra trường có kiến thức và kỹ năng đáp ứng yêu cầu thực tế. Trong bối cảnh này, BIM Coordinator không chỉ là người thực thi kỹ thuật mà còn là một tác nhân thay đổi (change agent) quan trọng ở cấp độ dự án, giúp dẫn dắt đội ngũ vượt qua những khó khăn ban đầu và áp dụng thành công quy trình làm việc mới.

Chương 5: Lộ trình Phát triển Sự nghiệp BIM Coordinator tại Việt Nam

Với nhu cầu ngày càng tăng do sự thúc đẩy của chính sách và thị trường, BIM Coordinator đã trở thành một hướng đi sự nghiệp đầy hứa hẹn cho các kỹ sư, kiến trúc sư trong ngành xây dựng Việt Nam. Tuy nhiên, để thành công trong vai trò này, các cá nhân cần trang bị một bộ năng lực toàn diện và vạch ra một lộ trình phát triển rõ ràng.

5.1. Các Năng lực và Kỹ năng Yêu cầu

Một BIM Coordinator giỏi không chỉ là một người am hiểu về công nghệ, mà còn phải là một nhà quản lý và giao tiếp hiệu quả. Bộ năng lực của họ là sự kết hợp hài hòa giữa kiến thức chuyên môn, kỹ năng công cụ và các kỹ năng mềm thiết yếu.

• Kiến thức chuyên môn (Technical Knowledge): Nền tảng vững chắc về ngành xây dựng là điều kiện tiên quyết. Một BIM Coordinator phải có hiểu biết sâu sắc về các nguyên lý thiết kế kiến trúc, kết cấu, hệ thống cơ điện (MEP) và các quy trình thi công xây dựng thực tế tại công trường. Kiến thức này giúp họ không chỉ phát hiện ra các xung đột hình học trên mô hình, mà còn hiểu được bản chất kỹ thuật của vấn đề và có thể tham gia vào việc tìm kiếm giải pháp một cách hợp lý.  
• Kỹ năng công cụ (Software Skills): Thành thạo các phần mềm BIM là yêu cầu bắt buộc. Điều này không chỉ dừng lại ở phần mềm dựng hình như Autodesk Revit hay Civil 3D, mà đặc biệt quan trọng là phải làm chủ các công cụ phối hợp và kiểm tra như Autodesk Navisworks. Ngoài ra, kỹ năng sử dụng các nền tảng Môi trường Dữ liệu Chung (CDE) như Autodesk Construction Cloud (BIM 360) để quản lý và chia sẻ thông tin cũng là một phần không thể thiếu trong bộ kỹ năng của họ.  
• Kỹ năng mềm (Soft Skills): Đây là những yếu tố phân biệt một người dùng phần mềm và một Điều phối viên BIM hiệu quả.
  • Giao tiếp và trình bày: Khả năng truyền đạt các vấn đề kỹ thuật phức tạp một cách rõ ràng và súc tích cho các đối tượng khác nhau (từ kỹ sư đến quản lý) là cực kỳ quan trọng, đặc biệt là khi chủ trì các cuộc họp phối hợp.  
  • Giải quyết vấn đề: Công việc của họ về bản chất là tìm kiếm và giải quyết vấn đề. Họ cần có tư duy phân tích mạnh mẽ để xác định nguyên nhân gốc rễ của các xung đột và đề xuất các giải pháp khả thi.  
  • Quản lý thời gian và tổ chức: Một BIM Coordinator phải quản lý đồng thời nhiều luồng thông tin, nhiều mô hình từ các bộ môn khác nhau và tuân thủ các mốc tiến độ chặt chẽ của dự án.  
  • Làm việc nhóm và tinh thần hợp tác: Họ phải là người có khả năng thúc đẩy sự hợp tác, xây dựng mối quan hệ tốt với tất cả các bên để tạo ra một môi trường làm việc tích cực và hiệu quả.  
  • Tỉ mỉ, chú ý đến chi tiết: Việc rà soát các mô hình lớn và phức tạp đòi hỏi sự tập trung cao độ và một con mắt tinh tường để phát hiện ra những sai sót, dù là nhỏ nhất.  
  • Linh hoạt và khả năng thích ứng: Các dự án xây dựng luôn có những thay đổi và phát sinh không lường trước. Một Coordinator giỏi phải có khả năng thích ứng nhanh với các thay đổi và điều chỉnh quy trình làm việc một cách linh hoạt.  

5.2. Hiện trạng Đào tạo và Chứng chỉ BIM tại Việt Nam

Trước nhu cầu lớn của thị trường, hệ thống đào tạo BIM tại Việt Nam đang phát triển nhanh chóng nhưng cũng bộc lộ những đặc điểm riêng.

• Thực trạng đào tạo: Hiện tại, nguồn cung cấp đào tạo BIM chính tại Việt Nam đến từ các trung tâm đào tạo tư nhân và các đơn vị được ủy quyền chính thức của các hãng phần mềm lớn như Autodesk, Trimble. Các trường đại học, cao đẳng kỹ thuật đã bắt đầu tích hợp BIM vào chương trình giảng dạy, nhưng thường ở mức độ giới thiệu hoặc cơ bản, chưa đào tạo chuyên sâu theo vai trò cụ thể như BIM Coordinator.  
• Các đơn vị đào tạo và khóa học phổ biến: Một số đơn vị đào tạo uy tín được thị trường công nhận bao gồm Point Group (với thương hiệu Revit Việt Nam), BIM Hà Nội, các Trung tâm đào tạo được Autodesk ủy quyền (ATC) như OneCAD Vietnam, và các đơn vị tư vấn lớn có mảng đào tạo như CIC. Các khóa học rất đa dạng, từ các khóa học tập trung vào một phần mềm cụ thể (Revit, Navisworks, Civil 3D), các khóa học theo vai trò (BIM for Manager, BIM Coordinator), đến các khóa học chuyên sâu về tiêu chuẩn quốc tế như ISO 19650.  
• Chứng chỉ: Sau khi hoàn thành các khóa học, học viên có thể nhận được nhiều loại chứng chỉ khác nhau. Phổ biến nhất là chứng chỉ hoàn thành khóa học do trung tâm đào tạo cấp. Có giá trị hơn là các chứng chỉ quốc tế do chính hãng phần mềm cấp, ví dụ như Autodesk Certified Professional (ACP), chứng minh năng lực sử dụng phần mềm ở mức độ chuyên nghiệp. Ngoài ra, một số hiệp hội ngành nghề như Hiệp hội Tư vấn Xây dựng Việt Nam (VECAS) cũng tổ chức các khóa đào tạo và cấp chứng chỉ cho các vai trò như BIM Coordinator.  

Thị trường đào tạo BIM tại Việt Nam hiện nay đang trong giai đoạn phát triển nhanh nhưng còn phân mảnh và thiếu một hệ thống chuẩn hóa quốc gia. Điều này đặt ra thách thức cho người học trong việc lựa chọn một chương trình đào tạo thực sự chất lượng. Một BIM Coordinator thành công cần nhiều hơn là chỉ biết sử dụng phần mềm. Họ cần được trang bị tư duy về quy trình, kiến thức về các tiêu chuẩn và kỹ năng quản lý. Do đó, khi lựa chọn một khóa học, các ứng viên cần xem xét kỹ lưỡng các yếu tố như: giáo trình có được xây dựng bài bản và dựa trên tiêu chuẩn quốc tế không , đội ngũ giảng viên có kinh nghiệm thực chiến trong các dự án thực tế không , và nội dung khóa học có bao quát cả về quy trình quản lý, phối hợp hay chỉ đơn thuần là các lệnh trong phần mềm.  

5.3. Lộ trình Phát triển Sự nghiệp

Con đường trở thành một BIM Coordinator chuyên nghiệp thường đòi hỏi sự tích lũy kinh nghiệm thực tế và học hỏi không ngừng.

• Điểm khởi đầu: Hầu hết các BIM Coordinator đều có xuất phát điểm là các kiến trúc sư hoặc kỹ sư xây dựng đã có vài năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực chuyên môn của mình. Một con đường phổ biến khác là từ vị trí BIM Modeller có kinh nghiệm (Senior BIM Modeler). Nền tảng kinh nghiệm trong việc trực tiếp phát triển mô hình và hiểu biết về các vấn đề thiết kế, thi công thực tế là cực kỳ quan trọng.  
• Giai đoạn chuyển tiếp lên Coordinator: Để chuyển từ vai trò Modeller hoặc Kỹ sư thiết kế lên Coordinator, cá nhân cần chủ động mở rộng bộ kỹ năng của mình. Thay vì chỉ tập trung vào một phần mềm dựng hình, họ cần học và thành thạo các công cụ phối hợp như Navisworks và các nền tảng CDE. Quan trọng hơn, họ cần trang bị kiến thức về quản lý quy trình BIM, các tiêu chuẩn như LOD, và các phương pháp phối hợp. Việc tích cực tham gia, hỗ trợ và quan sát trong các cuộc họp phối hợp BIM là cách tốt nhất để học hỏi kinh nghiệm thực tế.
• Hướng phát triển tiếp theo: Vị trí BIM Coordinator không phải là điểm dừng cuối cùng. Với kinh nghiệm quản lý và điều phối dự án, một BIM Coordinator giỏi có thể phát triển sự nghiệp của mình theo nhiều hướng hấp dẫn. Họ có thể trở thành BIM Manager, chịu trách nhiệm chiến lược BIM cho toàn công ty. Họ cũng có thể trở thành Chuyên gia tư vấn BIM (BIM Consultant), cung cấp dịch vụ tư vấn triển khai BIM cho các doanh nghiệp khác. Ngoài ra, với nền tảng vững chắc về quản lý dự án kỹ thuật số, họ hoàn toàn có thể vươn lên các vị trí Quản lý dự án (Project Manager) hoặc Quản lý Xây dựng (Construction Manager) trong các dự án ứng dụng công nghệ cao.  

Triển vọng Vai trò của BIM Coordinator

Qua các phân tích trên, có thể khẳng định vai trò của BIM Coordinator không chỉ giới hạn ở các nhiệm vụ kỹ thuật. Họ là người quản lý quy trình thông tin, thúc đẩy sự hợp tác và đảm bảo chất lượng cho tài sản số của dự án. Trong bối cảnh ngành xây dựng Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi số bắt buộc theo lộ trình của Chính phủ, vai trò của BIM Coordinator càng trở nên chiến lược và không thể thiếu để đảm bảo sự thành công của các dự án phức tạp. Họ là vị trí quan trọng, giúp chuyển hóa tiềm năng của công nghệ BIM thành các lợi ích thực tế về chi phí, tiến độ và chất lượng công trình.

Nhìn về tương lai, vai trò và yêu cầu đối với BIM Coordinator sẽ tiếp tục phát triển và trở nên phức tạp hơn. Có thể dự báo một số xu hướng chính sau:

1. Tầm quan trọng ngày càng tăng: Khi lộ trình áp dụng BIM của Chính phủ được thực thi đầy đủ, lan rộng từ các công trình cấp đặc biệt xuống các công trình cấp II, nhu cầu về các BIM Coordinator có năng lực sẽ tăng mạnh, biến đây trở thành một trong những nghề nghiệp cốt lõi và có nhu cầu cao trong ngành AEC.
2. Mở rộng bộ kỹ năng công nghệ: Công việc của BIM Coordinator trong tương lai sẽ không chỉ giới hạn trong hệ sinh thái BIM truyền thống. Họ sẽ cần phải mở rộng kiến thức và kỹ năng để tích hợp BIM với các công nghệ tiên tiến khác. Điều này bao gồm việc kết nối mô hình BIM với các cảm biến IoT (Internet of Things) để theo dõi thi công, sử dụng AI (Trí tuệ nhân tạo) để phân tích dữ liệu và tối ưu hóa thiết kế, và làm việc với các nền tảng Digital Twins (Bản sao số) để phục vụ cho giai đoạn quản lý vận hành.  
3. Chuyển dịch từ Điều phối viên sang Chuyên gia Tích hợp: Tên gọi “BIM Coordinator” có thể sẽ không còn phản ánh đầy đủ bản chất công việc. Vai trò của họ sẽ chuyển dịch theo hướng trở thành một Chuyên gia Tích hợp Công nghệ (Technology Integration Specialist). Họ sẽ là người có khả năng kết nối và quản lý dòng dữ liệu không chỉ trong giai đoạn thiết kế và thi công, mà còn xuyên suốt toàn bộ vòng đời của công trình, tạo ra một luồng dữ liệu số liền mạch từ ý tưởng ban đầu đến khi công trình được đưa vào vận hành, bảo trì và thậm chí là tháo dỡ.  

Tóm lại, BIM Coordinator là một nghề nghiệp có triển vọng. Đối với các doanh nghiệp trong ngành xây dựng Việt Nam, đầu tư vào việc xây dựng đội ngũ BIM Coordinator mạnh là một khoản đầu tư chiến lược, quyết định năng lực cạnh tranh trong giai đoạn chuyển đổi số. Đối với các cá nhân, đây là một con đường sự nghiệp đầy thách thức nhưng cũng vô cùng hứa hẹn, mở ra cơ hội để trở thành những chuyên gia hàng đầu, góp phần vào sự phát triển của ngành xây dựng.